The work arises from the sequence of life, beginning at the very first fleeting moment when a living being opens its eyes to the vast world.

In that instant, another being must surrender a part of the quiet space within the heart, offering it in exchange for peace and devotion becoming the guardian of the child’s dreams and hopes as they begin to grow.

In doing so, she is consumed, until all that remains is the very essence of her spirit, given as a place of refuge.

เกิดขึ้นจากการเรียงลำดับชีวิตยามมีสิ่งมีชีวิตใดเริ่มต้นเสี้ยววินาทีแรกเพื่อลืมตาขึ้นดูโลกกว้างชั่วขณะนั้นมีอีกหนึ่งสิ่งมีชีวิตที่ต้องสูญเสียพื้นที่ว่างในจิตใจไปเพื่อแบ่งปันความสุขสงบ ประพฤติตัวเป็นดั่งผู้กอบกุมความฝันและความหวังของเด็กน้อยที่กำลังจะเติบโตขึ้นแล้วกลืนกินทุกสิ่งทุกอย่างของผู้เป็นแม่จนเหลือเพียงแก่นวิญญาณให้พึ่งพิง 

“At nineteen, life holds more memories than at nine. Many things have disappeared, even family members. How long can we hold on to what is most precious to us? Eternity is not in permanence, but in parting.”  2021

The voice of the departed spirit becomes a mechanism for coping with loss  a way to remember and preserve the shared memories of those who are gone, through actions and conversations once lived. As time passes, what remains in memory grows ever smaller. To recall death is to recall the truth of life: that it begins, and it must also end.

In this work, the artist employs the sound of a Chinese flute as a symbolic voice  an invitation for the audience to imagine it as something bound uniquely to their own lives. The apple, meanwhile, refers to the symbolism adopted by Japanese woodcarving artist Yosuke Amemiya, whose words inspire this piece.

“ I can see ‘humans’ appearing as motion picture from their surface. To look at surface of apple for me.is to look at society and civilization” (apples & people.  2022: online)

เสียงของจิตวิญญาณที่ล่วงลับเป็นกลไกรับมือกับความสูญเสียอย่างหนึ่งเพื่อจดจำและรักษาความทรงจำที่มีร่วมกันของผู้จากลาจากการกระทำบทสนทนา เมื่อเวลาผ่านไปสิ่งที่เราจดจำได้นั้นจะมีน้อยแสนเหลือเกินเมื่อระลึกถึงความตายจะระลึกถึงความจริงของชิวิตคือการเริ่มต้นและมีจุดสิ้นสุด

ผู้สร้างสรรค์เหลือใช้การเป่าขลุ่ยจีนในภาพเพื่อแทนการส่งเสียงบางอย่างที่ผู้ชมสามารถจินตนาการเป็นเสียงที่ผูกกับชีวิตส่วนตัวของแต่ละบุคคลแตกต่างกันไป การใช้แอปเปิ้ลซึ่งเป็นสัญลักษณ์ตามศิลปินที่มีชื่อว่า Yosuke Amemiya ศิลปินแกะสลักไม้ชาวญี่ปุ่นคำกล่าวว่า “ I can see ‘humans’ appearing as motion picture from their surface. To look at surface of apple for me.is to look at society and civilization” (apples & people.  2022: ออนไลน์)

The relationship within a family with two daughters is not always bound to beauty. The barrier beyond sharing the same bloodline is the human nature of comparing oneself to those closest.

 It may arise within the family, where parents who give unequal attention to their children become the root of relationships that carry conflicts through every stage of life. As they grow, the relationship becomes more complex. The creator often imagines siblings they wish they had, in order to fulfill and conceal painful memories of the past. The content is presented through the symbolism of two young girls, representing real existence.

ความสัมพันธ์ระหว่างครอบครัวที่มีลูกสาวสองคนนั้นไม่ได้ติดอยู่กับความสวยงามเสมอไป ฉากกั้นนอกเหนือความเป็นเลือดเนื้อเชื้อไขเดียวกันคือธรรมชาติของมนุษย์ที่มักเปรียบเทียบตัวเองกับคนใกล้ตัว เกิดขึ้นได้จากครอบครัว พ่อแม่ที่ใส่ใจลูกไม่เท่ากันกลายเป็นต้นตอของความสัมพันธ์ที่อาจผูกติดเรื่องบาดหมางไปทุกช่วงวัยเมื่อโตขึ้นความสัมพันธ์มีความซับซ้อนมากขึ้นตัวผู้สร้างสรรค์จึงมักจินตนาการพี่น้องที่เราอยากได้เพื่อเติมเต็มและปกปิดความทรงจำแง่ร้ายในอดีต นำเสนอเนื้อหาผ่านสัญญะเด็กสาวสองคนแทนตัวตนที่มีอยู่จริง 

“I still am, and once was, someone’s daughter. Yet life changed when I turned eighteen. The bright joys of life may fade away, the colors and stories of a young woman not yet ready to become an adult.

But nothing in this world can listen, when the day comes that the girl can no longer be held. I will be ready to keep growing each day, like a river that can never flow back.

No one can ever be perfect as they wish to be.” 2022

The work moments before disaster emerged from memories of losing the father. The creator had to continue living independently, which at one moment led to thoughts of the mother living with the elder sister. This is expressed through three girl characters who resemble one another, with a backdrop of scaffolding, the profession of the father when he was alive. It serves as a thin curtain between past and present. The girl characters are braiding their hair, a hairstyle popular internationally that originates from African culture, used to signify personal identity such as tribe, status, or religion. It is also a social art, where adults spend time braiding hair as an activity to converse and strengthen bonds.

In the picture on the left, a girl can be seen braiding her own hair while looking toward two girls who symbolize the mother and sister. Their eyes are covered with cloth, gazing straight ahead, not perceiving the communication attempted through the sign of paper cup telephones, a childhood toy. The attempt to communicate becomes the spark of heat that ignites into flames.

ผลงาน moments before disaster เกิดขึ้นช่วงจากความทรงจำช่วงสูญเสียคุณพ่อ ตัวผู้สร้างสรรค์จำเป็นต้องดำรงชีวิตต่อด้วยตัวเองทำให้ช่วงเวลาหนึ่งนึกถึงคุณแม่ที่อาศัยอยู่กับพี่สาวจึงสื่อสารผ่านตัวละครเด็กผู้หญิงสามคนที่มีลักษณะคล้ายกันใช้ฉากหลังเป็นนั่งร้านก่อสร้างซึ่งเป็นอาชีพของคุณพ่อเมื่อยังมีชีวิตอยู่เปรียบเสมือนม่านกั้นบาง ๆ ระหว่างอดีตกับปัจจุบันที่ตัวละครเด็กสาวกำลังนั่งถักเปียเป็นทรงผมที่นิยมในนานาชาติมีที่มาจากวัฒนธรรมชาวแอฟริกันใช้บอกอัตลักษณ์บุคคลเช่น เผ่า สถานภาพ ศาสนาเป็นต้น และยังใช้เป็นศิลปะทางสังคมที่ผู้ใหญ่ใช้เวลาในการถักผมเป็นกิจกรรมเพื่อสนทนาสร้างความแน่นแฟ้นจากภาพทางด้านซ้ายจะเห็นถึงเด็กสาวที่กำลังถักผมให้ตัวเองมองไปยัง

เด็กสองคนที่เปรียบเสมือนแม่และพี่สาวที่ถูกผ้าปิดตา มองตรงไปข้างหน้าไม่รับรู้การสื่อสารจากสัญญะของโทรศัพท์แก้วกระดาษซึ่งเป็นของเล่นในวัยเด็กที่พยายามสื่อสารจนเกิดเป็นฉนวนความร้อนที่เผาไหม้นั่นเอง

“Tomorrow I will turn 22. One who gave birth to this girl has left this world never to return. Another has fastened me in darkness like a nail that can never be pulled out.Twenty-two years have passed so quickly that I can no longer hold onto the wind of hope. Love and dreams will remain with me only on the days when the wind carries them into my grasp.” 2024

The work The flowers that grew from concrete flowers that can grow even when their roots are on concrete is a phrase often used widely, but for the creator, the first thing that comes to mind is the smell of cement fragments of stone, and bits of soil that often clung to the father’s clothes when he returned home. The rough traces on his palms, the head covered with drops of paint became cherished memories. Even if the last thing that could be held onto were gone, these memories remain deep within. Never once was there a chance to share or lighten that hardship, to live brightly every day.

This split-leaf philodendron stands beside the house. It began to grow during the time shortly after the father passed away, almost four years ago. Now its leaves have grown so large they can be compared to the size of a human. It is like a witness to the passage of time without realizing it. When one thing dies, another grows within those who remain.

      
ผลงาน The flowers that grew from concrete ดอกไม้ที่เติบโตได้แม้รากนั้นอยู่บนพื้นคอนกรีตมักเป็นวลีที่ถูกใช้กันอย่างแพร่หลายแต่สำหรับตัวผู้สร้างสรรค์แล้วสิ่งที่คะนึงถึงเป็นอย่างแรกคือกลิ่นปูน เศษหิน เศษดินทีมักติดอยู่ที่เสื้อผ้าของพ่อยามกลับบ้าน ฝ่ามือที่เต็มไปด้วยร่องรอยหยาบกร้าน ศีรษะที่เต็มไปด้วยหยดสีกลายเป็นภาพจำที่หวงแหนเหลือเกินต่อให้สิ่งสุดท้ายที่จะสามารถไขว่คว้าไว้ได้จะเก็บความทรงจำนี้ไว้ในส่วนลึกเสมอ ไม่เคยเลยสักครั้งที่ต้องแบ่งเบาความลำบากนั้นได้มีชีวิตสุขสดใสในทุกวัน ต้นพลูฉีกนี้ตั้งอยู่ส่วนข้างของบ้านมันมีชีวิตเติบโตขึ้นช่วงระยะเวลาหลังเสียพ่อไปได้ไม่นาน เป็นเวลาเกือบ 4 ปีได้แล้วปัจจุบันใบมีขนาดใหญ่โตเทียบเท่ามนุษย์ผู้หนึ่งเลยก็ว่าได้ เป็นดั่งการเฝ้ามองระยะเวลาที่ผันเปลี่ยนโดยไม่รู้ตัว เมื่อมีสิ่งหนึ่งตายไปมีสิ่งหนึ่งงอกงามขึ้นในผู้ที่ยังมีอยู่เสมอ

The work family time was created through a different fabric preparation process, using a reduced ratio of clear glue in the dyeing. Combined with unusually humid weather, the fabric absorbed water during the application of acrylic paint, making it impossible to control direction. This gave the work a natural quality, producing freer shapes and allowing the texture of the textile to become visible.

In terms of content, the piece is expressed through a broken, empty chair that evokes a sense of loneliness. A girl character, undressing to reveal her chest, conveys both emotional expression and sexual freedom within an isolated space that nonetheless allows for free expression. The imagery in the background also sparked new directions for the artist’s future works.

ผลงาน family time ผู้สร้างสรรค์เลือกใช้กระบวนการเตรียมผ้าที่แตกต่างออกไป โดยใช้อัตราส่วนในการย้อมผ้าโดยลดปริมาณของกาวน้ำใส และด้วยสภาพอากาศที่มีความชื้นมากกว่าปกติส่งผลให้ผ้าเกิดการซึมของน้ำเมื่อทำการระบายด้วยสีอะคริลิค ไม่สามารถควบคุมทิศทางได้ตัวผลงานจึงมีความเป็นธรรมชาติก่อเกิดรูปทรงที่เป็นอิสระมากขึ้นเห็นรายละเอียดของสิ่งทอด้านเนื้อหาใช้การถ่ายทอดผ่านเก้าอี้ที่ผุพัง ว่างเปล่าส่งผลทางอารมณ์ที่เปลี่ยวเหงาตัวละครเด็กสาวที่เปลื้องผ้าเผยให้เห็นหน้าอกแสดงออกทางความรู้สึกและเสรีภาพทางเพศในพื้นที่ซึ่งโดดเดี่ยวมีอิสระทางการแสดงออก  และภาพด้านหลังจุดประกายแนวทางในการสร้างผลงานต่อในอนาคต

“Father often spent his time at other people’s homes. That was his job one we never truly understood. A job that consumed his time, that slowly consumed his body from the inside. In his last two years, the only time we spent together was inside an ambulance. The same car rides we once shared when I was a child, when he drove me on little trips except now, I was the one taking him to the hospital. His body had grown thin, and his embrace no longer felt the same.

Father fell into depression because of his work being a construction laborer. My sister and I went with him to other people’s homes, helping scrape off drops of paint from the floor while he painted entire walls in white the very color he once said he would never paint on our own house. We spent whole days cleaning tiny specks of paint until the floor was spotless. During that time, Only after returning home, he would sleep for an entire day, his back too painful to bend, his body unable to move.

Poverty worked against us not only materially, but also emotionally causing pain each time we faced society, unable to do even the most basic things expected of a human life. That is my memory of Father’s work: we grew exhausted, but if we ever stopped to rest, it meant we would not go to school the next day.” 2568

"พ่อมักใช้เวลาอยู่ที่บ้านคนอื่น นั่นคืออาชีพของพ่อที่เราไม่เคยเข้าใจอาชีพที่กลืนกินเวลา กลืนกินร่างกายพ่อจากข้างในทีละน้อยสองปีสุดท้ายเราใช้เวลาไปกับการนั่งรถฉุกเฉินนั้นเป็นเวลาเดียวที่เราจะได้ใช้เวลารวมกันบนรถอีกครั้ง ต่างเพียงตอนเป็นเด็กพ่อพาเราขับรถไปเที่ยว 

ตอนนั้นเรากำลังพาพ่อไปที่โรงพยาบาลพ่อตัวผอมลงมากร่างกายที่เปลือยเปล่ายามโอบกอดไม่เหมือนเดิมอีกแล้วพ่อมีอาการซึมเศร้าเพราะอาชีพของพ่อ การเป็นกรรมกรเรากับพี่สาวไปที่บ้านคนอื่นช่วยกันขูดหยดสีที่ตกลงบนพื้น พ่อทากำแพงทั้งหมดด้วยสีขาวเป็นสีที่พ่อเคยบอกว่าไม่อยากทาบนบ้านของเรา เราช่วยกันขูดสีหยดเล็กหยดน้อยบนพื้นจนสะอาดตลอดทั้งวัน 

จนกลับมาที่บ้านเราหลับไปหนึ่งวันเต็มเพราะความเจ็บที่หลังยามโค้งตัวเจ็บไม่อาจขยับได้ ความยากจนไม่ได้ทำงานกับเราเพียงทางวัตถุแต่สร้างความเจ็บปวดยามเผชิญหน้ากับสังคมเมื่อเราไม่สามารถทำสิ่งใดก็ตามที่เป็นพื้นฐานของมนุษย์ได้นั้นคือความทรงจำเกี่ยวกับอาชีพของพ่อเราจะเหนื่อยล้าแต่หากหยุดพักวันต่อมาเราจะไม่ได้ไปเรียนหนังสือ" 2568

“We were the same we both carried sorrow within us. The sorrow in our family relationship was too heavy to simply cry over; it erupted every time we faced the same wounds again. It erupted into anger. We both became easily irritable after Father’s death. People called it stress, or bitterness, but in truth, it was nothing like bitterness it was the hunger for even the smallest piece of love.

When we could not find it, we tried to be strong, to love ourselves. But when that strength faded, it turned into grief. And grief destroys everything. I, too, was one of Father’s sorrows. We disappointed each other far too deeply. Yet in the end, we still loved one another  love equal to the disappointment, too much to treat each other kindly.

The only reason my mind stayed clear at the moment of Father’s suicide the reason I did not cry was because I had always seen that sorrow circling inside him. I had recognized it, noticed it. I let him remain trapped in that sorrow, building day after day, night after night.I remained trapped in waking every morning with the first thought: ‘Has Father killed himself yet?’ That lasted almost a year. If I had died before him, perhaps he would have found peace at last no longer forced to witness the cycle of grief and disappointment we shared.”

The notes recorded after Father passed away are still opened from time to time, even though every word written in them can already be remembered. When someone dies, we must perform religious ceremonies according to Buddhist teaching, which believes that humans are composed of form and mind. The mind continues even when the form, or body, has perished. Therefore, the family must hold funeral ceremonies to send the spirit of the deceased toward a favorable realm.

The creator had the opportunity to perform the final religious ceremonies for Father, consisting of:

Body cleansing ceremony

Dressing and hair arrangement of the deceased

Water pouring 

Sacred thread tying 

Coffin opening ceremony

Merit-making ceremony

Evening Abhidhamma chanting

Cremation ceremony 

Bone collecting ceremony 

After completing these rituals, the creator encountered the beauty of the “Ashes Scattering Ceremony.” In the past, this ritual emerged after Thai culture merged with Hindu beliefs, where ashes were often scattered in the Ganges River. In Thailand, it is usually performed in major rivers such as the Chao Phraya or Mekong, or in the open sea, depending on the wishes of the deceased or relatives.The ritual involves wrapping the ashes, or “angkharn ” in white cloth and scattering them into the water along with “flowers” under the guidance of monks. For the creator, it felt like a release from the past or from Father’s body, easing all grief. The image of water carrying ashes with colorful flowers floating into the sea was profoundly beautiful.

This experience was presented through artwork, arranged to hang freely from its installation point without a frame. White cloth mixed with other media was used to print lace-like patterns combined with red to symbolize blood, layered rhythmically to resemble flowers floating on the water’s surface. A girl figure carefully stitched branches and leaves onto her chest, neck, and thighs, with the phrase “someone who passed away is missing you” embroidered on the lower right.

สิ่งที่จดบันทึกไว้หลังพ่อเสียยังคงเปิดอ่านเป็นครั้งคราวแม้จะจดจำสิ่งที่เขียนลงไปได้ทุกข้อความ เมื่อมีคนตายเราต้องประกอบพิธีทางศาสนาเพื่อความคำสอนในศาสนาพุทธที่เชื่อว่ามนุษย์ประกอบด้วย รูป , จิต จิตจะยังคงอยู่แม้รูปหรือร่างกายนั้นแตกดับไปแล้วครอบครัวจึงต้องจัดพิธีงานศพเพื่อส่งดวงจิตผู้ตายไปสู่สุคติภูมิ ผู้สร้างสรรค์มีโอกาสได้ทำพิธีทางศาสนาให้กับพ่อเป็นครั้งสุดท้ายประกอบด้วย 

“อาบน้ำศพ

แต่งตัวหรือหวีผมให้ศพ

พิธีรดน้ำศพ

มัดตราสัง

พิธีเบิกโลง

บำเพ็ญกุศล

สวดพระอภิธรรม

พิธีฌาปนกิจ

พิธีเก็บอัฐิ”

หลังประกอบพิธีดังกล่าวทำให้พบเจอกับความสวยงามของ “พิธีลอยอังคาร”

ซึ่งตามอดีตแล้วเป็นพิธีกรรมที่ปฎิบัติกันในยุคหลังจากวัฒนธรรมไทยที่ผสมผสานกับความเชื่อของชาวฮินดูที่มักลอยเถ้าถ่าน เถ้ากระดูกในแม่น้ำคงคา ส่วนในประเทศไทยนิยมทำในแม่น้ำสายหลักเช่น แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำโขง หรือลอยกลางทะเลขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้ล่วงลับหรือญาติ

พิธีประกอบไปด้วยการห่อเถ้าธุลีหรือ “อังคาร” ในผ้าขาวเพื่อนำไปโปรยลงแหล่งน้ำพร้อม“ดอกไม้” ประกอบพิธีโดยพระสงฆ์ สำหรับผู้สร้างสรรค์เสมือนได้พบการปล่อยวางจากอดีตหรือร่างกายของพ่อ บรรเทาความโศกเศร้าทั้งปวงจดจำภาพสายน้ำที่พัดพาอัฐิพร้อมดอกไม้หลากสีจมสู่ท้องทะเลเป็นความสวยงามอย่างยิ่ง จึงเลือกนำเสนอผ่านการสร้างสรรค์ผลงาน 

จัดในลักษณะห้อยจากจุดติดตั้ง ไร้การใส่กรอบเลือกใช้ผ้าขาวผสมสื่ออื่นเพื่อพิมพ์ลายผ้ารูปทรงคล้ายลูกไม้คู่กับสีแดงแทนด้วยเลือด พิมพ์ทับซ้อนกันเป็นจังหวะเพื่อให้ได้ลักษณะเสมือนดอกไม้ที่ลอยตัวบนผืนน้ำ และตัวเด็กสาวที่บรรจงปักกิ่งใบที่กลางอก ลำคอ ข้อขา ด้านล่างขวาปักข้อความ “ someone who passed away is missing you”